New Rules Two-Wheelers | केंद्र सरकारने रस्ते सुरक्षेला प्राधान्य देत एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. जानेवारी 2026 पासून सर्व नवीन स्कूटर आणि मोटरसायकलसाठी अँटी-लॉक ब्रेकिंग सिस्टीम (ABS) अनिवार्य करण्यात येणार आहे, अशी माहिती केंद्रीय वाहतूक मंत्रालयाने दिली.
विशेष म्हणजे, हा नियम सर्व प्रकारच्या दुचाकींना लागू होणार असून, इंजिन क्षमतेचा कोणताही भेदभाव केला जाणार नाही. यासोबतच, नवीन दुचाकी खरेदीवेळी विक्रेत्यांना दोन हेल्मेट देणेही बंधनकारक करण्याचा सरकारचा विचार आहे.
नव्या नियमाची पार्श्वभूमी
यापूर्वी, सिंगल-चॅनेल ABS ची अट फक्त 125 सीसी आणि त्याहून अधिक क्षमतेच्या दुचाकींसाठी होती. आता हा नियम सर्व स्कूटर आणि मोटरसायकलसाठी लागू होणार आहे. केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाच्या (MoRTH) आकडेवारीनुसार, 2022 मध्ये झालेल्या रस्ते अपघातांपैकी 44.5% दुचाकींशी संबंधित होते, ज्यात डोक्याला गंभीर दुखापतींचे प्रमाण जास्त होते. या पार्श्वभूमीवर सरकारने हा निर्णय घेतला आहे, ज्यामुळे अपघातांचे प्रमाण कमी होण्याची अपेक्षा आहे.
सोसायटी ऑफ इंडियन ऑटोमोबाईल मॅन्युफॅक्चरर्स (SIAM) च्या अहवालानुसार, 2025-26 मध्ये भारतात 1.96 कोटींहून अधिक दुचाकींची विक्री झाली, त्यापैकी 78% वाहने 125 सीसी किंवा त्याहून कमी क्षमतेची होती. या नव्या नियमामुळे 125 सीसी खालील दुचाकींच्या किमतीत सुमारे 2,000 रुपयांची वाढ होण्याची शक्यता आहे.
ABS म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे
अँटी-लॉक ब्रेकिंग सिस्टीम (ABS) हे दुचाकींसाठी एक अत्यावश्यक सुरक्षा वैशिष्ट्य आहे. अचानक किंवा जोरदार ब्रेक लावल्यास चाके लॉक होण्यापासून ABS रोखते. ब्रेक प्रेशर नियंत्रित करून, ही प्रणाली रायडरला वाहनावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करते. विशेषतः ओल्या किंवा निसरड्या रस्त्यांवर आणि आपत्कालीन परिस्थितीत घसरण्याचा किंवा संतुलन गमावण्याचा धोका कमी होतो.
अभ्यासांनुसार, ABS असलेल्या दुचाकींमुळे रस्ते अपघात 35 ते 45 टक्क्यांनी कमी होऊ शकतात. यामुळे ब्रेकिंग अंतर कमी होते, जे अपघात टाळण्यासाठी महत्त्वाचे आहे. हा नियम भारताच्या रस्ते सुरक्षा धोरणाला बळकटी देणारा ठरेल.
ABS सोबतच, सरकार नवीन दुचाकी खरेदीवेळी दोन हेल्मेट देणे बंधनकारक करण्याच्या विचारात आहे. यामुळे रायडर आणि मागे बसणाऱ्या प्रवाशाची सुरक्षा वाढेल. हेल्मेटच्या वापरामुळे डोक्याला होणाऱ्या दुखापतींचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या कमी होते, जे अपघातांमधील मृत्यूचे प्रमुख कारण आहे.
या नियमामुळे दुचाकी उत्पादकांना त्यांच्या सर्व मॉडेल्समध्ये ABS बसवण्यासाठी तांत्रिक बदल करावे लागतील, ज्यामुळे उत्पादन खर्च वाढेल. परिणामी, कमी क्षमतेच्या दुचाकींच्या किमती वाढण्याची शक्यता आहे. मात्र, रस्ते सुरक्षेच्या दृष्टिकोनातून हा निर्णय ग्राहकांसाठी फायदेशीर ठरेल. हा निर्णय भारतातील रस्ते अपघातांचे प्रमाण कमी करण्यासाठी महत्त्वाचा ठरू शकतो.
