Central Government Employee Leave Policy: केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना आता 60 दिवसांची अतिरिक्त रजा मिळणार आहे. कर्मचाऱ्यांना पालकांची काळजी घेण्यासाठी ही रजा मिळणार आहे. याबाबत केंद्र सरकारने राज्यसभेत घोषणा केली.
केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना आता त्यांच्या ज्येष्ठ आणि आजारी पालकांची काळजी घेण्यासाठी वर्षाला 60 दिवसांपर्यंत रजा घेता येईल. या रजेमध्ये 30 दिवसांची अर्जित रजा (Earned Leave), 20 दिवसांची अर्धवेतन रजा (Half Pay Leave), 8 दिवसांची नैमित्तिक रजा (Casual Leave) आणि 2 दिवसांची प्रतिबंधित सुट्टी (Restricted Holiday) यांचा समावेश आहे.
सरकारने स्पष्ट केले आहे की, “केंद्रीय नागरी सेवा (रजा) नियम, 1972” नुसार, ही रजा कोणत्याही वैयक्तिक कारणांसाठी, ज्यात ज्येष्ठ पालकांची काळजी घेणे समाविष्ट आहे, यासाठी वापरली जाऊ शकते.
काय आहेत नवीन रजा नियम?
राज्यसभेत खासदार सुमित्रा बाल्मिक यांनी विचारलेल्या प्रश्नाला उत्तर देताना, केंद्रीय कार्मिक, सार्वजनिक तक्रार आणि निवृत्ती वेतन मंत्रालयाचे राज्यमंत्री जितेंद्र सिंह यांनी सभागृहाला याबाबत माहिती दिली.
ते म्हणाले, “केंद्रीय नागरी सेवा नियम, 1972 मध्ये 30 दिवसांची अर्जित रजा, 20 दिवसांची अर्धवेतन रजा, 8 दिवसांची नैमित्तिक रजा आणि 2 दिवसांची प्रतिबंधित सुट्टी दरवर्षी केंद्रीय कर्मचाऱ्याला मिळते, जी इतर पात्र रजांव्यतिरिक्त कोणत्याही वैयक्तिक कारणांसाठी, ज्यात त्यांच्या ज्येष्ठ पालकांची काळजी घेणे समाविष्ट आहे, यासाठी वापरली जाऊ शकते.”
‘केंद्रीय नागरी सेवा (रजा) नियम, 1972’ ची पार्श्वभूमी
1 जून 1972 रोजी लागू झालेले “केंद्रीय नागरी सेवा (रजा) नियम, 1972” यात केंद्रीय कर्मचाऱ्यांसाठी उपलब्ध असलेल्या अनेक प्रकारच्या रजांची यादी दिली आहे, ज्यात अर्जित रजा, अर्धवेतन रजा, प्रसूती रजा (Maternity Leave), पितृत्व रजा (Paternity Leave), बाल दत्तक रजा (Child Adoption Leave), कामाशी संबंधित आजार आणि दुखापतीमुळे मिळणारी रजा, विभागीय रजा, अभ्यास रजा यांचा समावेश आहे.
केंद्रीय कर्मचाऱ्याचे ‘रजा खात्यात वर्षातून दोनदा, 1 जानेवारी आणि 1 जुलै रोजी रजा जमा केली जाते. सामान्यतः रजा घेतली की खात्यातून वजा केली जाते. तसेच, प्रसूती, पितृत्व, बाल संगोपन रजा यांसारख्या काही ‘विशेष प्रकारच्या रजा’ खात्यातून वजा केल्या जात नाहीत आणि गरज पडल्यास मंजूर केल्या जातात.
इतर महत्त्वाच्या रजा तरतुदी
1972 चे नियम काही प्रकारच्या रजा सुट्ट्या किंवा इतर प्रकारच्या रजांसोबत एकत्र वापरण्याची परवानगी देतात. तसेच, कर्मचाऱ्याला पूर्ण केलेल्या प्रत्येक महिन्याच्या सेवेसाठी 2.5 दिवसांची अर्जित रजा मिळते. नियमांनुसार, ज्या महिला सरकारी कर्मचाऱ्याला (प्रशिक्षणार्थीसह) दोनपेक्षा कमी मुले आहेत, त्यांना 180 दिवसांपेक्षा जास्त प्रसूती रजा मंजूर केली जाऊ शकते. पितृत्व रजेमध्ये, पुरुष सरकारी कर्मचारी 15 दिवसांपर्यंत रजा घेऊ शकतो.
