India’s Rafale vs Pak’s F-16 | पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताने प्रत्युत्तर देत पाकिस्तान व पीओकमधील अनेक दहशतवादी तळांवर हल्ला केला आहे. भारताने ‘ऑपरेशन सिंदूर’ राबवत दहशतवाद्यांची तळं उद्धवस्त केली. त्यानंतर पाकिस्तानकडूनही भारतातील विविध शहरांमध्ये ड्रोन हल्ले केले जात आहे.
दोन्ही देशांमधील वाढत्या तणावाच्या पार्श्वभूमीवर हवाई शक्तीची तुलना केली जात आहे. भारताचे राफेल (Rafale) आणि पाकिस्तानचे एफ-16 फायटर जेट चर्चेत आले आहे.
‘ऑपरेशन सिंदूर’च्या यशामुळे भारत आणि पाकिस्तानच्या लढाऊ विमानांची तुलना केल्यास भारताचे तंत्रज्ञान आणि कार्यक्षमतेच्या बाबतीत स्पष्ट वर्चस्व दिसून येते. या दोन्ही फायटर जेटपैकी कोणते सर्वोत्तम आहे, ते जाणून घेऊया.
राफेल: भारताचे अत्याधुनिक मल्टीरोल फायटर
राफेल हे 4.5 जनरेशनचे लढाऊ विमान असून ते भारतीय हवाई दलाच्या शस्त्रागारातील सर्वात आधुनिक विमान आहे. भारताच्या राफेलमध्ये 13 खास भारतीय सुधारणा करण्यात आल्या आहेत. यात मेटेओर बियॉन्ड-व्हिज्युअल-रेंज (BVR) क्षेपणास्त्र, प्रगत इलेक्ट्रॉनिक वॉरफेअर सूट आणि उत्कृष्ट रडार आणि कम्युनिकेशन सिस्टीमचा समावेश आहे.
राफेलचे थेल्स आरबीई2 एईएसए रडार आणि समोरील बाजूची स्टेल्थ क्षमता यामुळे त्याला अद्वितीय परिस्थितीजन्य जागरूकता आणि टिकाऊपणा मिळतो. ऑपरेशन सिंदूरमध्ये वापरल्या गेलेल्या स्कॅल्प क्रूझ क्षेपणास्त्र आणि हॅमर बॉम्ब यांसारख्या अचूक शस्त्रे वाहून नेण्याची क्षमता राफेलला अचूकतेने खोलवर मारा करण्याची क्षमता देते.
एफ-16: मर्यादित वापर आणि जुना ताफा
पाकिस्तानचे अमेरिकेकडून घेतलेले एफ-16 लढाऊ विमान प्रभावी असले तरी, त्यावर कठोर अंतिम-वापर निर्बंध आहेत. अमेरिकेच्या करारानुसार, पाकिस्तान भारतावर आक्रमक कारवाईसाठी एफ-16 किंवा अमेरिकेने पुरवलेल्या दारुगोळ्याचा वापर करू शकत नाही; त्यांचा वापर केवळ दहशतवादविरोधी आणि अंतर्गत संरक्षणासाठी मर्यादित आहे.
सुमारे 75 विमानांचा हा ताफा आर्थिक अडचणी आणि अमेरिकेच्या देखरेखेमुळे देखभालीच्या समस्यांना तोंड देत आहे, ज्यामुळे त्यांची कार्यात्मक उपलब्धता मर्यादित झाली आहे. एफ-16 डॉगफाईट्समध्ये उत्कृष्ट असले आणि एआयएम-120सी5 एम्राम क्षेपणास्त्रांनी सुसज्ज असले तरी, त्यात राफेलच्या तुलनेत प्रगत इलेक्ट्रॉनिक वॉरफेअर आणि बीव्हीआर क्षमतांचा अभाव आहे.
जेएफ-17
पाकिस्तान आणि चीनने संयुक्तपणे विकसित केलेले जेएफ-17 थंडर हे पाकिस्तान हवाई दलाचा कणा आहे. हे विमान किफायतशीर आणि बहुमुखी असले तरी, राफेलच्या तुलनेत ते हलके, सिंगल-इंजिनचे जेट आहे आणि त्यात कार्यप्रदर्शन आणि सेन्सर मर्यादा आहेत. नवीनतम ब्लॉक 3 प्रकारात एईएसए रडार आणि सुधारित एव्हिऑनिक्स असले तरी, ते अजूनही मारक क्षमता, पेलोड आणि विवादित हवाई क्षेत्रात टिकाऊपणा या बाबतीत राफेलपेक्षा मागे आहे.
‘ऑपरेशन सिंदूर’ने राफेलच्या प्रगत क्षमतांचा उपयोग करून अचूक आणि खोलवर हल्ला करण्याची भारताची क्षमता दर्शविली. याउलट, पाकिस्तानचा एफ-16 चा ताफा अमेरिकेच्या निर्बंधांमुळे आणि देखभालीच्या समस्यांमुळे मर्यादित आहे, तर जेएफ-17 आधुनिकीकरणानंतरही राफेलच्या कार्यक्षमतेची बरोबरी करू शकत नाही.
