Maharashtra Administrative Reform | अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प सत्तेत आल्यानंतर त्यांनी प्रशासकीय यंत्रणा सुधारण्यासाठी DOGE विभागाची स्थापना केली होती. आता महाराष्ट्रतही अशाप्रकारची यंत्रणा राबवली जाण्याची शक्यता आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी महाराष्ट्रातील प्रशासकीय यंत्रणा सुधारण्यासाठी (Maharashtra Administrative Reform) महत्वाची मोहीम सुरू केली आहे.
राज्य सरकारने विभागीय आयुक्तांना (Divisional Commissioners) महत्त्वपूर्ण सुधारणा करण्याचे आदेश दिले आहेत. या मोहिमेचा मुख्य उद्देश सरकारी कार्यप्रणालीत सुधारणा करून ती अधिक प्रभावी आणि पारदर्शक बनवणे आहे.
याआधारे जिल्हाधिकारी ते तहसीलदार यांच्यासाठी कॉर्पोरेट शैलीतील मुख्य कामगिरी निर्देशक (KPIs) लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. पुणे येथे दोन दिवसीय महसूल क्षेत्रीय अधिकारी कार्यशाळेचे आयोजन करण्यात आले होते. त्यावेळी यासंदर्भात चर्चा झाली. तसेच, राज्यातील 6 विभागीय आयुक्तांना 30 जून 2025 पर्यंत विशिष्ट कामांची अंमलबजावणी करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत.
महसूल विभागातील रचना, कार्यपद्धती, कायदे आणि विविध बाबींच्या सुधारणा करण्यासाठी राज्य सरकारने अभ्यास करण्याच्या उद्देशाने विभागीय आयुक्तांच्या अध्यक्षतेखाली विविध अभ्यासगट स्थापन करण्याचा निर्णय घेतला आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस (Devendra Fadnavis) यांनी याबाबतची माहिती दिली आहे. त्यांच्या मते, या अभ्यासगटाच्या शिफारशींचा सखोल विचार करून त्या प्रत्यक्ष अंमलबजावणीला 15 ऑगस्ट 2025 पासून प्रारंभ केला जाईल.
सुधारणा प्रक्रियेत सहा अभ्यासगट
महसूल विभागाशी संबंधित विविध बाबींवर सखोल अभ्यास आणि शिफारशी करण्यासाठी सहा विभागीय आयुक्तांच्या (Divisional Commissioners) अध्यक्षतेखाली सहा अभ्यासगट स्थापन करण्यात येणार आहेत. प्रत्येक गटाचे कार्यक्षेत्र आणि उद्दिष्टे वेगवेगळ्या क्षेत्रांशी निगडित असतील, ज्यामुळे विभागातील सुधारणा कार्य अधिक प्रभावी होईल.
छत्रपती संभाजीनगर अध्यक्षतेखाली सुधारणा गट
छत्रपती संभाजीनगरच्या अध्यक्षतेखालील अभ्यासगट जिल्हाधिकाऱ्यांच्या कार्यपद्धतीसंदर्भातील सुधारणा सुचवेल. या गटाचे मुख्य लक्ष जिल्हा प्रशासनाच्या कार्यप्रणालीतील गोंधळ कमी करणे आणि त्यामध्ये सुधारणा सुचवणे असे असणार आहे.
अमरावती विभागीय आयुक्तांचा KPI अभ्यास
अमरावती विभागीय आयुक्त (Amravati Divisional Commissioner) यांना महसूल विभागातील कर्मचाऱ्यांच्या कामगिरीचे मूल्यांकन करण्यासाठी प्रमुख कामगिरी निर्देशांक (KPI) तयार करण्याची जबाबदारी दिली आहे. हे KPI लक्षात घेऊन कर्मचाऱ्यांचे कार्यप्रदर्शन मोजले जाईल, ज्यामुळे प्रशासनातील कार्यक्षमता वाढेल.
नागपूर विभागीय आयुक्तांची जबाबदारी
नागपूर विभागीय आयुक्त (Nagpur Divisional Commissioner) यांना राज्यातील उत्कृष्ट कार्यपद्धती (Best Practices) संकलित करून त्यांचे मूल्यांकन व प्रमाणीकरण करण्याचे काम देण्यात आले आहे. यामुळे विभागातील सर्वोत्तम कार्यप्रणाली इतर जिल्ह्यांमध्ये राबविता येईल आणि राज्यभर चांगल्या पद्धतींना प्रोत्साहन मिळेल.
पुणे विभागीय आयुक्तांचा ‘इज ऑफ लिव्हिंग’ गट
पुणे विभागीय आयुक्त (Pune Divisional Commissioner) यांच्या अध्यक्षतेखाली एक गट स्थापन केला जाईल, जो नागरिकांच्या अडचणी समजून त्यांचे निराकरण करण्याच्या उपायांचा शोध घेईल. या गटाचा मुख्य उद्देश नागरिकांच्या जीवनमानात सुधारणा करणे आणि शासन प्रक्रिया सुलभ करणे हा असेल. यामध्ये महसूली कायद्यात आवश्यक असलेल्या बदलांची शिफारस केली जाईल.
कोकण विभागीय आयुक्तांचा गट
कोकण विभागीय आयुक्त (Konkan Divisional Commissioner) यांना जिल्हा नियोजन समितीच्या कार्यक्षमतेत सुधारणा करण्यासाठी एक गट स्थापन करावा लागेल. यामध्ये समितीच्या कार्यपद्धतीतील सुधारणा आणि आदर्श कार्यप्रणालींची शिफारस केली जाईल.
नाशिक विभागीय आयुक्तांचे ‘संस्था बांधणी’ गट
नाशिक विभागीय आयुक्त (Nashik Divisional Commissioner) यांच्या अध्यक्षतेखालील गट जिल्हाधिकारी कार्यालयाच्या रचनेचा अभ्यास करून त्यामध्ये सुधारणा सुचवेल. या गटाचा मुख्य उद्देश संस्था बांधणी, भरती प्रक्रिया सुलभ करणे, अधिकारांचे विकेंद्रीकरण आणि नागरिक केंद्रित सेवांचा प्रभावी वापर यावर लक्ष केंद्रित करणे असे आहे.
