Maharashtra Vehicle GPS: प्रवाशांच्या, विशेषतः महिला आणि लहान मुलांच्या सुरक्षिततेसाठी एक महत्त्वाचे पाऊल उचलत महाराष्ट्रामध्ये आता जवळपास 95,000 सार्वजनिक वाहनांना GPS ट्रॅकिंग डिव्हाइस बसवण्यात आले आहेत.
या डिव्हाइसमुळे रिअल-टाइम मॉनिटरिंग शक्य झाले असून, वाहनात एक SOS अलर्ट बटन देखील आहे, अशी माहिती अधिकाऱ्यांनी दिली.
कसे काम करते हे तंत्रज्ञान?
महाराष्ट्र मोटार वाहन विभागाच्या (MMVD) एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने दिलेल्या माहितीनुसार, या व्हीकल लोकेशन ट्रॅकिंग डिव्हाइसमुळे (VLTDs) मुंबईतील अँधेरी आरटीओमध्ये नव्याने स्थापन करण्यात आलेल्या नियंत्रण कक्षातून वाहनांचे त्वरित लोकेशन शोधता येते.
जर एखाद्या प्रवाशाने वाहनातील लाल रंगाचे पॅनिक बटन दाबले, तर लगेच नियंत्रण कक्षाला वाहनाचे तपशील आणि लोकेशनसह एक अलर्ट पाठवला जातो. हा नियंत्रण कक्ष 24/7 कार्यरत असतो, जिथे सहाय्यक मोटार वाहन निरीक्षक आणि तांत्रिक सहाय्यक टीम कार्यरत आहेत.
नियमावली आणि पुढील पाऊल
हे ट्रॅकिंग डिव्हाइस बसवण्याचा नियम 28 नोव्हेंबर 2016 रोजीच्या केंद्रीय सरकारच्या अधिसूचनेनुसार सेंट्रल मोटर व्हेईकल्स रूल्स, 1989 च्या 125H नियमांतर्गत अनिवार्य करण्यात आला होता. 1 जानेवारी 2019 नंतर नोंदणी झालेल्या दुचाकी, ई-रिक्षा आणि तीन-चाकी वगळता सर्व सार्वजनिक सेवा वाहनांना VLTDs आणि इमर्जन्सी बटणे बसवणे बंधनकारक आहे.
नियंत्रण कक्ष ऑक्टोबर 2024 पासून कार्यान्वित झाला आहे आणि तेव्हापासून स्कूल बस, टुरिस्ट टॅक्सी आणि इतर बससारख्या वाहनांवर लक्ष ठेवले जात आहे. महाराष्ट्रामध्ये सुमारे 4.9 कोटी नोंदणीकृत वाहने असली, तरी अनेक जुन्या वाहनांना अजूनही VLTDs बसवण्यात आलेले नाहीत.
या योजनेसमोर एक मोठे आव्हान आहे, ते म्हणजे बसवण्यात आलेले अनेक VLTDs सध्या नॉन-फंक्शनल (अकार्यक्षम) आहेत. अलीकडेच 94,974 डिव्हाइसपैकी 18,900 डिव्हाइस बंद असल्याचे आढळले, त्यामुळे फक्त 76,085 डिव्हाइस कार्यरत आहेत.
नॉन-फंक्शनल VLTDs असलेल्या वाहनांवर कारवाई करण्यासाठी प्रादेशिक परिवहन कार्यालयांना (RTOs) पत्रे पाठवण्यात आली आहेत. नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्यांवर दंडात्मक कारवाई, परवाना रद्द करणे किंवा फिटनेस प्रमाणपत्र निलंबित करणे अशा शिक्षा केल्या जाऊ शकतात.
अँधेरी आरटीओमधील हा केंद्रीय नियंत्रण कक्ष बीएसएनएलने (भारत संचार निगम लिमिटेड) स्थापन केला असून, त्याला निर्भया फंडमधून अंशतः निधी मिळाला आहे. हा निधी सार्वजनिक ठिकाणी आणि वाहतुकीतील महिलांच्या सुरक्षिततेसाठी असलेल्या प्रकल्पांना मदत करतो.
हे देखील वाचा – 99 व्या साहित्य संमेलनाच्या अध्यक्षपदी विश्वास पाटील यांची निवड; साताऱ्यात पार पडणार कार्यक्रम
